Umicore, Barco, D’Ieteren… Het zijn slechts enkele voorbeelden van bedrijven die momenteel eigen aandelen inkopen. Blijkens een recente studie van De Tijd, werd er in 2018 zelfs voor maar liefst 3 miljard euro eigen aandelen ingekocht door Belgische beursgenoteerde bedrijven. Een internationale trend, klinkt het.
Niettemin kan dit instrument ook verscheidene diensten bewijzen aan kleinere en niet-beursgenoteerde bedrijven. Deminor geeft in dit artikel een beknopte omschrijving met overzicht van de geldende regels en motieven voor de inkoop van eigen aandelen.
Eigen aandelen zijn aandelen die een vennootschap bezit in zichzelf. De inkoop ervan kan dus eenvoudig omschreven worden als het kopen en het bezitten door de vennootschap van aandelen die zij zelf heeft uitgegeven.
Aangezien door een inkoop van eigen aandelen de kapitaalstructuur van de vennootschap wordt aangetast, is een dergelijk bezit aan zeer strikte juridische en fiscale voorschriften onderworpen. Het is dan ook van groot belang om deze nauwgezet na te leven: een inkoop is maar toegelaten indien de wettelijke voorwaarden worden gerespecteerd, en dit op straffe van nietigheid.
Juridische voorwaarden
Het Wetboek van Vennootschappen werd reeds van een uitgebreide regelgeving voorzien voor de inkoop van eigen aandelen in de NV, de Comm. VA en de BVBA. De CV (CVBA en CVOA) kan geen eigen aandelen bezitten.
Het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen versoepelt de voorwaarden voor de inkoop van eigen aandelen.
De regeling betreffende de inkoop van eigen aandelen loopt in het nieuwe Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen (‘WVV’) grotendeels gelijk met de reeds bestaande voorschriften – zij het wel dat de Comm. VA verdwijnt – , maar ondergaat wel een versoepeling. Zo is de verwerving van eigen aandelen onder meer onderworpen aan volgende wettelijke voorwaarden:
- De algemene vergadering moet voorafgaandelijk steeds zijn goedkeuring geven om over te gaan tot een inkoop van eigen aandelen. Het besluit moet genomen worden met een bijzondere meerderheid van 75 % van de stemmen, wat voordien een meerderheid van 80 % behoefde.
- De aandelen die in aanmerking komen voor een inkoop moeten volgestort zijn.
- Het bedrag dat voor de inkoop van de aandelen wordt aangewend, moet voor uitkering vatbaar zijn. In navolging van de inwerkingtreding van het WVV zal hiervoor worden teruggekoppeld naar de balans- en liquiditeitstest.
- Het aanbod tot inkoop moet gericht worden aan alle soorten aandeelhouders en moet gebeuren onder dezelfde voorwaarden per soort van effecten, teneinde een gelijke behandeling van de aandeelhouders te verzekeren.
- Een onbeschikbare reserve ten belope van het voor de uitkering aangewend bedrag moet worden aangelegd, zolang de aandelen aangehouden worden door de vennootschap.
De grootste wijziging is dat onder het Wetboek van Vennootschappen een inkoop van eigen aandelen beperkt was tot een maximum van 20 % van de aandelen die het maatschappelijk kapitaal vertegenwoordigen. In het WVV wordt het minimumkapitaal in de BV afgeschaft en meer flexibiliteit voorzien voor de NV, waardoor de maximumgrens van 20 % zowel voor de BV als de NV wordt opgeheven. In het WVV wordt het aantal in te kopen aandelen en de prijsvork bepaald door de algemene vergadering, waarbij het wel mogelijk is een statutair maximumpercentage vast te stellen. In de BV geldt geen vervreemdingsverplichting van de aandelen binnen de twee jaar meer, maar enkel een recht om te vervreemden.
Fiscale gevolgen
Naast de vennootschapsrechtelijke aspecten heeft een inkoop van eigen aandelen ook vanuit fiscaal oogpunt bijzondere gevolgen.
Wanneer een vennootschap eigen aandelen inkoopt, wordt in principe een dividend in de grondslag van de vennootschapsbelasting opgenomen. Dit dividend is gelijk aan het verschil tussen de verkrijgingsprijs en het gestort kapitaal dat door de verkregen aandelen wordt vertegenwoordigd, de zogeheten ‘inkoopbonus’. Op dit bedrag zal 30 % roerende voorheffing geheven worden, wat gelijk is aan het tarief voor gewone dividenden.
Inkoop van eigen aandelen is fiscaal voordeliger dan een uitkering van dividend.
Toch blijft een inkoop van eigen aandelen fiscaal gezien voordeliger dan een gewone dividenduitkering. De vergoeding voor het gestort kapitaal blijft namelijk belastingvrij. Daarenboven is er pas een gelijkstelling met een dividend en inhouding van roerende voorheffing op het moment dat de ingekochte aandelen worden vernietigd, vervreemd worden met minderwaarde, er een waardevermindering op wordt geboekt of de vennootschap vereffend wordt.
Beweegredenen
Hieruit volgt dat een vennootschap, nadat zij haar eigen aandelen heeft ingekocht, de keuze heeft om de aandelen in haar portefeuille aan te houden, door te verkopen of te vernietigen. De beweegredenen van een vennootschap om eigen aandelen in te kopen kunnen dan ook zeer verschillend zijn.
Zo kan de inkoop van eigen aandelen een handig instrument zijn om aandeelhouders die het schip willen (of moeten) verlaten, uit te kopen. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin de overige aandeelhouders onvoldoende financiële middelen bezitten en zich geen geschikte derde partij aanbiedt. Dezelfde oplossing kan geboden worden bij het overlijden van één van de vennoten. De aandelen kunnen in dit geval gewoon in het vermogen van de vennootschap aangehouden worden.
Wanneer de aandelen wel vernietigd worden, daalt het totaal aantal aandelen van de vennootschap. De winst moet hierdoor over minder aandelen verdeeld worden, waardoor de waarde per aandeel stijgt. Dit creëert in theorie een extra, belastingvrije, aandeelhouderswaarde. In dit geval moet dan wel de roerende voorheffing worden betaald.
Op deze manier is het via een inkoopprogramma eveneens mogelijk de koers van een aandeel in beursgenoteerde bedrijven te corrigeren of te ondersteunen. Het bedrijf geeft met de inkoop het signaal dat het haar eigen koers ondergewaardeerd vindt. Het wordt ook gebruikt om aandelen te koop aan te bieden aan het personeel of aan sleutelfiguren binnen het bedrijf.
Aandeelhouders moeten heel goed opletten en grondig onderzoeken aan welke voorwaarden de inkoop van aandelen verbonden zijn. Omwille van de strenge wettelijke regels en bijzondere fiscale implicaties, is het aangewezen zich steeds grondig te informeren bij het opstarten van een inkoopprocedure.
Overweegt u om als vennootschap eigen aandelen in te kopen? Of bent u aandeelhouder van een vennootschap die eigen aandelen wenst in te kopen?
Neem gerust contact op met Lien Verhasselt (lien.verhasselt@deminor.com) voor meer informatie.
